Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, các chiêu trò lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi hơn nhờ sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI). Theo Google, chỉ riêng trong tháng 1/2025, người dùng Internet tại Việt Nam đã phải đối mặt với hơn 1,5 triệu lượt cài đặt ứng dụng độc hại từ 8.000 ứng dụng rủi ro. Nhờ sự hợp tác giữa Google Play Protect và Cục An toàn thông tin Việt Nam (AIS), hơn 360.000 thiết bị đã được bảo vệ khỏi các mối đe dọa này.
Bên cạnh đó, Google cũng đã đưa ra 5 thủ đoạn lừa đảo phổ biến mà người dùng tại Việt Nam cần cảnh giác. Bài viết dưới đây giúp bạn nhận diện các chiêu thức này và cách bảo vệ tài khoản an toàn.
1. Giả mạo người nổi tiếng để lừa đảo đầu tư
Kẻ lừa đảo sử dụng công nghệ deepfake AI để tạo ra video, hình ảnh, giọng nói giả mạo người nổi tiếng. Những nội dung này sau đó được dùng để quảng bá các khoản đầu tư bất hợp pháp, đặc biệt là trong lĩnh vực tiền điện tử.
Hình thức lừa đảo này dễ dàng đánh lừa người dùng vì có sự kết hợp giữa gương mặt người nổi tiếng, nội dung chuyên nghiệp và lời hứa hẹn lợi nhuận cao. Theo Google, người dùng cần tỉnh táo trước các lời mời đầu tư trên mạng xã hội, đặc biệt nếu chúng sử dụng hình ảnh hoặc phát ngôn của người nổi tiếng nhưng không có nguồn tin chính thống xác thực.
Cách nhận diện:
- Biểu cảm khuôn mặt không tự nhiên, lời nói không khớp với khẩu hình
- Nội dung đầu tư được quảng bá với cam kết lợi nhuận cao bất thường
- Xuất hiện trên các trang không chính thức hoặc tài khoản mạng xã hội không xác thực
Cách phòng tránh:
- Luôn kiểm tra nguồn tin từ các trang web uy tín trước khi quyết định đầu tư
- Không tin tưởng vào các khoản đầu tư chỉ dựa trên lời mời từ người nổi tiếng trên mạng
- Quan sát kỹ các dấu hiệu giả mạo trong video hoặc hình ảnh
2. Lợi dụng các sự kiện lớn để lừa đảo
Các sự kiện quy mô lớn như hòa nhạc, sự kiện thể thao, lễ hội văn hóa hay thậm chí cả thảm họa thiên nhiên thường bị kẻ gian lợi dụng để trục lợi.
Những chiêu trò phổ biến bao gồm:
- Giả mạo trang web bán vé sự kiện nhằm thu tiền từ người mua
- Tạo tài khoản giả danh tổ chức từ thiện, kêu gọi quyên góp với mục đích lừa đảo
- Dùng chiêu trò "cấp bách", thúc giục người dùng đưa ra quyết định mà không kiểm tra thông tin
Cách phòng tránh:
- Chỉ mua vé hoặc quyên góp thông qua các nền tảng chính thức
- Kiểm tra kỹ tên miền website trước khi nhập thông tin cá nhân
- Xác minh tổ chức từ thiện thông qua báo chí hoặc cơ quan chức năng
3. Lừa đảo tuyển dụng việc làm
Hình thức lừa đảo này nhắm đến những người đang tìm kiếm việc làm từ xa. Kẻ lừa đảo thường đăng tin tuyển dụng giả trên các trang web uy tín hoặc mạng xã hội, sau đó tổ chức phỏng vấn video chuyên nghiệp để tạo lòng tin.
Những ngành nghề bị giả mạo nhiều nhất bao gồm tiền điện tử, tiếp thị số và dịch vụ tài chính. Kẻ gian thường giả danh công ty quốc tế, cung cấp hợp đồng và tài liệu giả để tăng độ tin cậy, sau đó yêu cầu ứng viên nộp phí hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Một số trường hợp còn lôi kéo ứng viên tham gia vào các hoạt động rửa tiền hoặc giao dịch tài chính phi pháp.
Cách nhận diện:
- Mức lương cao bất thường, yêu cầu làm việc ngay mà không có quy trình tuyển dụng rõ ràng
- Yêu cầu đóng phí để được nhận việc hoặc sử dụng tài khoản cá nhân để thực hiện giao dịch
- Công ty không có thông tin rõ ràng trên mạng hoặc website chính thức không đáng tin cậy
Cách phòng tránh:
- Kiểm tra thông tin doanh nghiệp trên Google, LinkedIn, các diễn đàn uy tín
- Không thanh toán bất kỳ khoản phí nào để được nhận việc
- Nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường, hãy từ chối ngay lập tức
4. Lừa đảo du lịch và mua sắm trực tuyến
Kẻ gian tạo ra các website giả mạo các trang thương mại điện tử, du lịch hoặc khách sạn để lừa đảo người mua.
Các chiêu trò phổ biến:
- Đưa ra mức giá rẻ bất thường để dụ dỗ người mua
- Dùng các thiết kế website giả, giống hệt trang web của thương hiệu lớn
- Thúc giục khách hàng nhanh chóng đặt mua vì "ưu đãi có thời hạn"
Cách phòng tránh:
- Kiểm tra kỹ URL của trang web, chỉ mua sắm từ nền tảng chính thức
- Không cung cấp thông tin thanh toán trên trang web không có chứng chỉ bảo mật SSL
- Cảnh giác với các đợt giảm giá quá lớn so với thị trường
5. Giả mạo dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật
Kẻ gian giả danh nhân viên hỗ trợ từ công ty công nghệ, ngân hàng hoặc cơ quan nhà nước, cảnh báo rằng tài khoản của nạn nhân đang gặp sự cố bảo mật
Tìm hiểu thêm: Tại sao mật khẩu mạnh vẫn chưa đủ?
Chiêu trò thường gặp:
- Giả mạo số điện thoại của công ty lớn, gửi tin nhắn hoặc gọi điện để cảnh báo người dùng
- Dùng ngôn ngữ kỹ thuật phức tạp để đánh lừa nạn nhân
- Dụ dỗ nạn nhân cài đặt phần mềm truy cập từ xa, sau đó chiếm quyền kiểm soát thiết bị
Cách phòng tránh:
- Không bao giờ cấp quyền truy cập từ xa cho người lạ
- Chỉ liên hệ với công ty thông qua các kênh chính thức
- Tăng cường bảo mật tài khoản với xác minh hai bước hoặc khóa bảo mật YubiKey
